హంసకాక వృత్తాంతము – Degree 1st sem Telugu 2025

హంసకాక వృత్తాంతము – ఆంధ్ర మహాభారతంలోని కర్ణపర్వం లోని ద్వితీయ శ్వాసం నుండి గ్రహించబడినది.

కవి పరిచయం:
కవి: తిక్కనామాత్యుడు
కాలము: 13వ శతాబ్దము
ఆస్థానము: నెల్లూరు ను పాలించిన మనుమసిద్ధి ఆస్థాన కవి
బిరుదులు: కవిబ్రహ్మ ఉభయ కవి మిత్రుడు
రచనలు: విజయసేనము నిర్వచనోత్తర రామాయణము నిర్వచనం నూతన ఆంధ్ర మహాభారతం 15 పర్వాలు బంధము కృష్ణ శతకము
తల్లితండ్రులు: అన్నమ్మ, కొమ్మనా మాత్యులు

విశిష్టత: ఆంధ్ర రాష్ట్రంలోని 12, 13 శతాబ్దాలలో వైష్ణవులు, శైవులు అన్యోన్యదర్శన, స్పర్శన భాషనాధులు మానివేసిన తరుణంలో రెండు మతాల వారికి సామరస్యం కలిగించడానికి కృషి చేసిన వారిలో ప్రథముడు. తిక్కన యజ్ఞం చేసి సోమయాజి అయ్యాడు. ఆంధ్రవళి మోదాన్ని పొందడానికి దీర్ఘ సమాసాలను తగ్గించి దేశీ మార్గాన్ని అవలంబించాడు ఈయన రచనలు తెలుగుతనానికి కాణాచి.

హంసకాక వృత్తాంతము – పాఠ్యభాగ సందర్భం

ఈ కథకు మూలం నాచన సోమన రచించిన ఉత్తర హరివంశం. ఈ కథలో, కవి నరుడికి భవిష్యత్తులో జరగబోయే విషయాన్ని ముందుగానే తెలియజేయడం ద్వారా, ముందుచూపు ప్రాముఖ్యతను నొక్కిచెప్తారు. నరుడికి భవిష్యత్తులో జరిగే సంఘటనలను గురించి తెలుసుకోవాలని ఆసక్తి కలిగినప్పుడు, అతనికి తెలియని విషయాన్ని, అంటే హంసకాక వృత్తాంతాన్ని తెలియజేయాలని సోమన నిర్ణయించారు. ఈ కథ, మనిషి జన్మతః తన జాతి, గుణము, ప్రవర్తన ద్వారా ఎలా గుర్తించబడతాడో వివరిస్తుంది. బాహ్యంగా ఎంతటి శ్రేష్ఠమైన ప్రదేశంలో నివసించినా, లేదా ఎలాంటి మంచి స్నేహం చేసినా, జన్మతః వచ్చే దుర్గుణాలు మారవు అని ఈ కథ సారాంశం.

కథా వివరాలు: (పాత్రలు మరియు సంఘటనలు)
ఈ కథలో ప్రధానంగా రెండు పాత్రలు ఉన్నాయి:
హంస – మంచి జాతి, గుణాలకు ప్రతీక.
కాకి – చెడు జాతి, దుర్గుణాలకు ప్రతీక.
వీటితో పాటు:
నరుడు (కథ వినేవాడు)
గజేంద్రుడు (ఏనుగు రాజు)
బంగారు మంటపంలో నివసించే హంసలు

1. కాకి యొక్క ప్రవర్తన మరియు నివాసం

ఒక సుందరమైన సరోవరం ఉంది. ఆ సరోవరం ఒడ్డున, అద్భుతమైన, బంగారు మంటపాలు, మేడలు ఉన్నాయి. ఈ మంటపాల పైన సాధారణంగా హంసలు నివసిస్తాయి. అయితే, ఈ కథలో ఒక కాకి, ఆ బంగారు మంటపాల పైన నివసించే హంసలను చూసి, తాను కూడా అక్కడే నివసించాలని అనుకుంది. అదొక పాడుబడిన, ఎవరూ నివసించని, పాతబడిన మంటపంలో నివాసం ఏర్పరుచుకుంది.

ఈ కాకి యొక్క స్వభావం ఎలాంటిది?

• ఇది ఎప్పుడూ కుళ్ళిన, చెడిపోయిన మాంసాన్ని తినడానికి ఇష్టపడుతుంది.
• ఆహారాన్ని చూసినప్పుడు, ఒక చోట నిలవకుండా, వేగంగా అక్కడికి వెళ్ళి, ఆకుల్లో చుట్టుకొని, గంపలో పెట్టుకొని, అపరిశుభ్రంగా ఉన్న చోట కూర్చుని తింటుంది.
• ఎంగిలి పదార్థాలను, కుళ్ళినవాటిని, రక్తాన్ని ఇష్టపడుతుంది.
• అది అపరిశుభ్రమైన చోట్ల నివసించడానికి ఇష్టపడుతుంది.
• ఎల్లప్పుడూ ఇతరులను దూషించడానికే చూస్తుంది.

ఇలాంటి స్వభావం కలిగిన కాకి, హంసలు నివసించే బంగారు మంటపాల పైన నివసించడానికి ప్రయత్నించింది. ఇక్కడ కవి కాకి యొక్క జాతి, గుణం, విద్య, వయస్సు, బలము మరియు నివాస స్థలము వంటి అంశాలు దాని ప్రవర్తనను ఎలా ప్రభావితం చేస్తాయో వివరిస్తారు. కాకి కుళ్ళిన పదార్థాలను తినే దాని జాతి స్వభావం, దుర్గుణాలు, విద్య లేకపోవడం, చిన్న వయస్సు (తెలివి లేనితనం), తక్కువ బలం, మరియు అపరిశుభ్రమైన చోట నివసించడం – ఇవన్నీ దాని చెడు ప్రవర్తనకు కారణాలని స్పష్టం చేస్తారు.

2. గజేంద్రుడు మరియు సరోవరం

ఒకానొక సమయంలో, గజేంద్రుడు అనే ఏనుగు రాజు, తన సైన్యంతో కలిసి సరోవరానికి వస్తుంది. సరోవరంలో స్నానం చేసి, నీరు తాగి, సేద తీరడానికి వస్తుంది. సరోవరంలో నివసించే పక్షులు, జంతువులు సాధారణంగా ఏనుగులను చూసి భయపడతాయి. అయితే, గజేంద్రుడు ఆ సరోవరానికి రాగానే, హంసలు శాంతంగా, ధైర్యంగా తమ స్థానాల్లోనే ఉంటాయి. వాటికి గజేంద్రుడి రాక వల్ల ఎలాంటి భయం కలగదు.

కానీ, కాకి అలా కాదు. గజేంద్రుడు రాగానే, అది పెద్దగా అరుస్తూ, భయంతో అటూ ఇటూ ఎగురుతూ, గజేంద్రుడిని తన అపరిశుభ్రమైన కాళ్ళతో తన్నడానికి ప్రయత్నించింది. ఇది కాకి యొక్క వివేకరాహిత్యాన్ని, దుర్మార్గమైన స్వభావాన్ని తెలియజేస్తుంది. సాధారణంగా ఏనుగులు అడవిలో ప్రశాంతంగా ఉంటాయి, కానీ కాకి అనవసరంగా దానిని రెచ్చగొట్టాలని చూస్తుంది.

Also read: All degree 1st sem lessons – click here

3. హంస మరియు కాకి మధ్య సంభాషణ

కాకి యొక్క ఈ విచిత్రమైన, అనుచితమైన ప్రవర్తనను చూసిన హంస, కాకితో మాట్లాడాలని నిర్ణయించుకుంది. హంస కాకిని ఇలా ప్రశ్నించింది: “ఓ కాకి! నీవు వివేకహీనంగా ఎందుకు ప్రవర్తిస్తున్నావు? ఇది నీకు ఎంత మాత్రమూ తగదు. నీవు మా జాతి కాదు. నీకు విద్య లేదు, నీకు వయస్సు లేదు, బలం లేదు. అసలు నీ జాతి లక్షణాలే వేరు. నీవు ఎల్లప్పుడూ ఇతరులను దూషించే స్వభావం కలిగినదానివి. నీవు ఏ రకంగానూ మాతో సరిపోలవు. నీవు ఎందుకు ఇలా చేస్తున్నావు?”

హంస యొక్క ఈ మాటలకు కాకి కోపంతో ఇలా సమాధానమిచ్చింది: “ఓ హంస! నీవు ఏ జాతికి చెందిన దానివి? నేను ఏ జాతికి చెందిన దాన్ని? నాలో ఉన్న లోపాలను నీవు ఎందుకు ఎత్తి చూపిస్తున్నావు? నీవు మాతో సరిపోలవని అంటావు, మరి నీవు మాతో నివసిస్తున్నావు కదా? నీకు ఏ జాతి స్వభావం ఉంది? నేనేం తక్కువ కాదు. నువ్వెవరు నన్ను విమర్శించడానికి?”

ఈ సంభాషణలో, హంస కాకికి దాని స్వభావాన్ని గుర్తుచేస్తుంది, కాకి మాత్రం తన దుర్గుణాలను ఒప్పుకోకుండా ఎదురు వాదిస్తుంది. ఇక్కడే నాచన సోమన గారు ఈ కథలోని ముఖ్యమైన సందేశాన్ని మనకు అందిస్తారు.

జాతి గుణ స్వభావాల ప్రాముఖ్యత:

• జాతి: హంసలు స్వచ్ఛతకు, అందానికి ప్రతీకలు. కాకులు అపరిశుభ్రతకు, కుళ్ళిన వాటిని తినే స్వభావానికి ప్రతీకలు.
• గుణము: హంసలు ప్రశాంతమైనవి, వివేకవంతమైనవి. కాకులు అరుస్తూ, కోపంగా, దూషించే గుణం కలిగినవి.
• స్వభావము: హంసలు తమ స్థానాన్ని గౌరవిస్తాయి. కాకులు ఇతరులను రెచ్చగొట్టడానికి చూస్తాయి.
• విద్య: హంసలు విద్యావంతులకు ప్రతీక. కాకికి విద్య లేదు.
• వయస్సు: హంసలు అనుభవజ్ఞులకు, తెలివైనవారికి ప్రతీక. కాకికి వయస్సుతో పాటు వచ్చే వివేకం లేదు.
• బలము: హంసలు తమ బలాన్ని సరైన చోట ఉపయోగిస్తాయి. కాకి తన బలాన్ని అనుచితంగా ప్రదర్శించడానికి చూస్తుంది.
• నివాస స్థానము: హంసలు శుభ్రమైన, అందమైన ప్రదేశాలలో ఉంటాయి. కాకులు అపరిశుభ్రమైన చోట నివసించడానికి ఇష్టపడతాయి.

కాకి ఎంత ప్రయత్నించినా, అది హంస జాతికి చెందిన వాటితో సమానంగా జీవించలేదు. ఎంత మంచి ప్రదేశంలో నివసించినా, దాని స్వభావం, దుర్గుణాలు మారవు. ఇది మనిషికి కూడా వర్తిస్తుంది. ఎంత గొప్ప వారితో స్నేహం చేసినా, జన్మతః వచ్చే దుర్గుణాలను లేదా స్వభావాలను మార్చుకోవడం కష్టం. మనిషి తన జాతి, గుణం, వయస్సు, విద్య, బలాన్ని బట్టే తన జీవితాన్ని నిర్మించుకుంటాడని, వాటిని మార్చుకోవడం కష్టమని ఈ కథ సూచిస్తుంది.

4. హంస సమాధానం మరియు కాకి యొక్క పరివర్తన

కాకి యొక్క ఎదురుదాడికి హంస శాంతంగా ఇలా సమాధానమిచ్చింది: “ఓ కాకి! నీవు నీ స్వభావాన్ని మార్చుకోలేవు. నీవు ఏ రకంగానూ మాతో సరిపోలవు. నీవు ఎంత ప్రయత్నించినా, నీవు హంస జాతికి చెందిన దానివి కాలేవు. నీ జాతి యొక్క లక్షణాలను నీవు విడిచిపెట్టలేవు.” హంస మాటల్లో కోపం లేదు, కేవలం సత్యాన్ని స్పష్టం చేసింది.

అప్పుడు కాకి తన లోపాన్ని అర్థం చేసుకున్నదో లేదో స్పష్టంగా చెప్పకపోయినా, ఈ సంభాషణ తర్వాత కాకి తన అనుచితమైన ప్రవర్తనను విడిచిపెట్టిందని, హంసలు నివసించే మంటపాల నుండి దూరంగా వెళ్లిందని కథ ముగుస్తుంది. హంసల గొప్పదనాన్ని, వాటి విశిష్ట లక్షణాలను, మరియు కాకి యొక్క దుర్గుణాలను ఈ కథ స్పష్టంగా వేరు చేసి చూపిస్తుంది.

ముగింపు

నాచన సోమన రచించిన “హంస కాక వృత్తాంతం” కేవలం ఒక జంతు కథ కాదు, ఇది మానవ స్వభావం, జాతి లక్షణాలు, గుణ దోషాల గురించి లోతైన విశ్లేషణ. ఒక వ్యక్తి యొక్క జాతి, గుణము, స్వభావము, విద్య, వయస్సు, బలము మరియు నివాస స్థానము వంటి అంశాలు వారి వ్యక్తిత్వాన్ని, ప్రవర్తనను ఎలా నిర్ణయిస్తాయో ఈ కథ వివరిస్తుంది. ఎంత గొప్ప ప్రదేశంలో నివసించినా, లేదా ఎంత మంచి వారితో కలిసి ఉన్నా, జన్మతః వచ్చే దుర్గుణాలను మార్చుకోవడం కష్టం అనే సందేశాన్ని ఈ కథ బలంగా తెలియజేస్తుంది. విద్యార్థులు ఈ కథ నుండి తమ స్వభావాన్ని, ప్రవర్తనను విశ్లేషించుకొని, మంచి గుణాలను పెంపొందించుకోవడానికి ప్రయత్నించాలి. మనిషి తన పరిసరాల కంటే తన అంతర్గత స్వభావం ద్వారానే ఎక్కువగా ప్రభావితం అవుతాడని ఈ కథ ద్వారా మనం అర్థం చేసుకోవచ్చు.